Rozmowa z Alicją Łepek, kierownikiem projektu „BIOBALT - edukacja ekologiczna na rzecz zrównoważonego regionu Morza Bałtyckiego na terenie woj. pomorskiego ze szczególnym uwzględnieniem obszarów chronionych i strefy przybrzeżnej”, realizowanego przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
Proszę przybliżyć tematykę projektu BIOBALT.
- Obecnie jednym z najważniejszych wyzwań środowiskowych stojących przed rolnictwem jest gospodarowanie w oparciu o poszanowanie zasobów, w szczególności zasobów wodnych. Problemem jest nadmierna zawartość substancji odżywczych, takich jak: azot i fosfor oraz substancji niebezpiecznych, np. antybiotyków w wodach rzek, jezior oraz Bałtyku. Substancje te wywierają negatywny wpływ na funkcjonowanie tych ekosystemów wodnych poprzez eutrofizację oraz zmniejszenie różnorodności biologicznej. Istnieją narzędzia, które można stosować w każdym gospodarstwie rolnym, dzięki którym ograniczone zostanie wydostawanie się z gospodarstw tych substancji do wód, bez strat w efektywności produkcji. Najważniejsze jest to, że dzięki stosowaniu tych narzędzi rolnik uzyskuje konkretne oszczędności w postaci mniejszych wydatków na nawozy oraz środki ochrony roślin. I to właśnie taką praktyczną wiedzę, w jaki sposób chronić środowisko, a przy tym własny portfel, chcemy popularyzować wśród rolników.
Jakie działania obejmuje projekt?
- Aby zapewnić skuteczne dotarcie do rolników, przewidziano w projekcie różnorodne formy przekazywania wiedzy: konferencje, seminaria powiatowe, eventy plenerowe, szkolenia gminne w formie warsztatów oraz indywidualną pracę doradców z rolnikami. Realizację projektu otworzy konferencja zaplanowana na wrzesień br. Jesienią w każdym z powiatów woj. pomorskiego odbędą się seminaria, na których przybliżona zostanie rolnikom wiedza, w jaki sposób przeciwdziałać „ucieczce” z gospodarstw związków azotu i fosforu oraz substancji niebezpiecznych. Kolejnym etapem, który rozpocznie się w przyszłym roku, będą działania praktyczne. W każdej gminie doradcy rolniczy PODR zorganizują praktyczne warsztaty, na których rolnicy będą mieli sposobność przeanalizowania sytuacji w konkretnych gospodarstwach. Czasami niewielka modyfikacja w procesie produkcji rolniczej, wskazanie miejsc, w których może dochodzić do niepotrzebnych strat tych substancji oraz przedstawienie prostych metod zaradczych - może przyczynić się do ochrony wód oraz dużych oszczędności w budżecie gospodarstwa. Chcemy pokazać, że ochrona środowiska to nie dodatkowe wydatki, lecz dodatkowe oszczędności dla rolników.
Wspomniała Pani o indywidualnej pracy doradców z rolnikami. Na czym będzie ona polegać?
- Jest to bardzo istotna część projektu, gdyż najlepiej przyswajamy wiedzę, gdy istnieje możliwość bezpośredniego zaangażowania się. W związku z tym 80 gospodarstw objętych zostanie indywidualnym doradztwem bezpośrednim. W ramach tego doradztwa, każdy rolnik uczestniczący w tej części projektu będzie mógł skorzystać z wiedzy doradcy i specjalistycznych narzędzi w swoim gospodarstwie, w celu ograniczenia strat substancji odżywczych oraz przedostawania się substancji niebezpiecznych do wód. W tym celu, w każdym z tych 80 gospodarstw, zostaną pobrane do badań próby glebowe, sporządzone będą mapy zasobności gleby w substancje odżywcze, wykonane zostaną plany nawozowe oraz, jeżeli badania gleby wykażą taką konieczność, rolnicy otrzymają zwrot części kosztów wapnowania. Gospodarstwa te stanowić będą bazę gospodarstw wzorcowych i będą dla innych rolników dobrym przykładem na to, że te rozwiązania faktycznie sprawdzają się.
Do kogo skierowany jest projekt?
- Uczestnikami działań w projekcie mogą być rolnicy z terenu woj. pomorskiego, prowadzący gospodarstwa rolne na obszarach chronionych, tj. obszarach Natura 2000, obszarach chronionego krajobrazu, w parkach krajobrazowych oraz w strefie przybrzeżnej Bałtyku.
W jaki sposób będzie można wziąć udział w projekcie?
- Udział w projekcie jest otwarty i bezpłatny dla wszystkich zainteresowanych rolników prowadzących działalność na obszarach chronionych i w strefie przybrzeżnej. Jedynie w przypadku doradztwa indywidualnego w gospodarstwach, gdy zaistnieje konieczność wapnowania gleb, założony jest częściowy udział rolników w koszcie zakupu wapna. Informacje o aktualnych działaniach w projekcie zamieszczone będą na stronie www.podr.pl/biobalt. Informacje o działaniach uzyskać będzie można również w biurach powiatowych ODR, pod numerem tel. (58) 688 20 11, wew. 27 oraz pisząc e-mail na adres: [email protected].
Kto realizuje projekt i skąd pochodzą środki na jego realizację?
- Projekt realizowany jest przez Zespół Ochrony Środowiska i Ekologii PODR w Gdańsku. Ponieważ zadania, które zostały przewidziane w projekcie, wykraczają poza aktualnie obowiązujące standardy, do ich wykonania potrzebne były zewnętrzne środki finansowe. Na realizację projektu uzyskaliśmy dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na l. 2014-2020 w ramach działania 11.4 Ochrona Różnorodności Biologicznej. Całkowity koszt projektu wynosi 748 684,00 zł, a uzyskane dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej to 524 078,80 zł, co stanowi 70% kosztów. Projekt realizowany będzie do końca 2018 r. Jest to projekt partnerski – realizowany wspólnie z organizacją skupiającą doradców rolniczych w Szwecji oraz polskich naukowców specjalizujących się w tej tematyce.
Dlaczego warto zostać uczestnikiem projektu BIOBALT?
- Projekt jest projektem przyjaznym dla rolników i środowiska, w którym obie strony wy-grywają i zyskują. Rolnicy uczestniczący w projekcie uzyskają konkretną wiedzę na temat praktycznych rozwiązań, dzięki którym zaoszczędzą pieniądze, racjonalizując gospodarkę na-wozami, wodą i innymi substancjami stosowanymi w gospodarstwie. Dzięki temu substancje te nie będą spływać z wodą, a zostaną w maksymalnym stopniu przyswojone przez rośliny. Zyska też środowisko, gdyż zmniejszy się stopień eutrofizacji, co przyczyni się do wzrostu różnorodności biologicznej ekosystemów.
Rozmawiała: Grażyna Szulist
„Pomorskie Wieści Rolnicze”
PODR Gdańsk
