Bezpośrednia sprzedaż od rolnika to dobry sposób na zwiększenie dochodów małych gospodarstw, szczególnie tych produkujących żywność tradycyjną i metodami ekologicznymi. W Grecji, Niemczech, Austrii czy we Włoszech stanowi ona 30 proc., w Polsce jest ona niewielka i w większości dotyczy płodów nieprzetworzonych. MRiRW, czerpiąc wzorce z Bawarii i Szwajcarii, pracuje
nad tym, aby rolnik swoje przetworzone produkty mógł wprowadzić do sprzedaży detalicznej bez konieczności dodatkowych rejestracji, po spełnieniu uproszczonych wymagań weterynaryjno-sanitarnych. Zdaniem Ministra Rolnictwa ta działalność, przynajmniej na początku nie powinna być opodatkowana.
Zanim jednak zostaną podpisane stosowne rozporządzenia, podaję przykład, jak do tej pory radzą sobie producenci żywności z woj. małopolskiego. Grupa Odrolnika - to stowarzyszenie reprezentujące rolników, konsumentów, środowiska proekologiczne, media, a także osoby prywatne. Od 2007 r. posiada ona status organizacji pożytku publicznego, a głównym jej celem jest propagowanie zdrowego stylu życia i odżywiania wśród dzieci i młodzieży.
Paczka od rolnika to inicjatywa realizowana przez to stowarzyszenie od 2010 r. Poprzez stronę internetową grupa oferuje duży wybór żywności ekologicznej certyfikowanej i zarejestrowane produkty tradycyjne. Paczka za minimum 250 zł jest dostarczana do odbiorcy w kilku miastach (Kraków, Katowice, Jaworzno, Warszawa, Tarnów) i w promieniu do 30 km. Do sprzedaży za pośrednictwem sklepu internetowego przystąpiła grupa 16 rolników z pow. tarnowskiego, 10 z woj. świętokrzyskiego i po jednym z Podkarpacia, woj. łódzkiego oraz woj. kujawsko-pomorskiego. Drugim sposobem sprzedaży jest wysyłka większej paczki kurierem do domu, miejsca pracy lub dostarczenie dowolnej ilości towaru do jednego ze sklepów, gdzie grupa producencka ma swój regał. Pierwszym był sklep Pan Zielonka w Krakowie. Następne powstały w Warszawie, Wrocławiu i Katowicach. Świeże warzywa i owoce klienci mogą też kupić bezpośrednio w gospodarstwach oraz na jarmarkach produktów ekologicznych i lokalnych. W 2011 r. w Rzuchowej w pow. tarnowskim odbył się pierwszy Festiwal Żywności Ekologicznej z udziałem 30 producentów.
Paczkami prosto od rolnika zainteresowani są indywidualni odbiorcy (szczególnie matki małych dzieci, osoby uczulone na środki chemiczne i zamożni konsumenci), sklepy ze zdrową żywnością, także restauracje i pensjonaty z całej Polski. Szkoły na Śląsku chcą wprowadzać ekologiczne surowce do stołówek. Na targach Biofach w Norymberdze produktami ekologicznymi i żywnością tradycyjną Grupy Odrolnika zainteresowani byli klienci z Austrii, Niemiec, Francji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Chcieli kupować owoce i warzywa do sklepów ekologicznych i przetwórni. Jednak stowarzyszenie nie było w stanie wyprodukować tak dużych ilości. W 2011 r. projekt odrolnika.pl otrzymał dwie prestiżowe nagrody: Laur Gospodarności w ramach konkursu Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi w kategorii Inspirujący Projekt Roku. Zdobyte środki pieniężne wydatkowano na tworzenie profesjonalnej grupy producenckiej. Z kolei nagrodę zdobytą w XI edycji konkursu Sposób na Sukces przeznaczono na zakup samochodu-chłodni.
Kolejnym przedsięwzięciem realizowanym przez grupę jest Paczka Życia, która wspiera osoby chore na nowotwory i nie posiadające środków finansowych na stały zakup żywności wolnej od chemii. W 2015 r., w samym środku zespołu dworsko-parkowego wsi Rzuchowa rozpocznie działalność Centrum Promocji Produktu Lokalnego, w którym Stowarzyszenie zamierza prowadzić działania edukacyjne i promocyjne w oparciu o produkt lokalny. Będą się tam odbywać bezpłatne warsztaty dla dzieci na temat prawidłowego odżywiania, upraw ekologicznych i tradycyjnych. Miejsce to również będzie łączyć konsumentów z lokalnymi producentami rolnymi.
Warto podkreślić, że Grupa Odrolnika pozyskała część środków na budowę Centrum za pośrednictwem programu Leader z działania Odnowa i rozwój wsi w ramach PROW 2007-2013. Stowarzyszenie jako organizacja pożytku publicznego jest wspierana przez klientów, którzy przekazują 1% podatku na jego działalność. W ostatnim roku ponad 30 tys. podatników zaufało Grupie Odrolnika.
Jak twierdzą przedstawiciele grupy - wiele osób jest zainteresowanych kupowaniem sprawdzonej żywności bezpośrednio od rolnika, ponieważ można ją zidentyfikować z konkretnym sprzedawcą, polem, drzewem czy zwierzęciem, od którego została pozyskana. Według nich zaletą takiej formy sprzedaży jest kontakt rolnika z klientem, rozpoznanie jego potrzeb, gustów i oczekiwań oraz przejęcie przez producenta marży handlowej. Grupa, planując zasiewy pod konkretne zamówienia, może ograniczyć ryzyko strat finansowych. Ponieważ w ostatnim roku wzrosło zapotrzebowanie na przetworzone płody rolne Stowarzyszenie planuje obok Centrum Promocji Produktu Lokalnego wybudować przetwórnię i rozpocząć produkcję soków z owoców i warzyw.
W Lubuskiem mamy również producentów żywności tradycyjnej i produktów ekologicznych. Może warto wziąć przykład z Małopolski i wspólnie sprzedawać zdrową żywność. Przy odpowiedniej promocji klienci się znajdą.
Tekst i fot.: Wiesława Matyka
„Lubuskie Aktualności Rolnicze”
LODR Kalsk
(za AGRO 3/2015)
