Dla wielu osób obszary wiejskie są po prostu domem - miejscem, w którym mieszkają, pracują i mają rodziny. Ich mieszkańcy potrzebują pracy, podstawowych usług, łączności i inteligentnych rozwiązań transportowych oraz warunków sprzyjających przedsiębiorczości. W zaspokojeniu tych potrzeb pomaga realizacja polityki Unii Europejskiej na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Aktualnie instytucje europejskie pracują nad nową koncepcją rozwojową obszarów wiejskich określaną jako inteligentne wioski (Smart Villages).
Termin inteligentne wioski oznacza społeczności wiejskie, które wypracowują inteligentne rozwiązania, aby radzić sobie z wyzwaniami. Mieszkańcy, rozwiązując problemy, wykorzystują lokalne atuty, zasoby i wiedzę. By poprawić warunki gospodarcze, społeczne i środowiskowe wsi, w której żyją, opracowują i wdrażają Strategię - kierunek i plan działania z wykorzystaniem innowacji społecznych i technologii cyfrowych. Są one podstawą dla tworzonego przez UE instrumentu wsparcia finansowego zwanego inteligentną wioską.
Inspirujące, pionierskie projekty zgodne z takim pojmowaniem inteligentnych wiosek pojawiły się w minionej i obecnej perspektywie finansowej UE. Technologie cyfrowe i nowe pomysły znakomicie rozwiązywały problemy społeczne wsi. Europejska Sieć Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD) wskazuje je jako przykłady inteligentnych wiosek. Oto kilka takich działań…
Sieć przestrzeni coworkingowych w wiejskiej Katalonii - COWOCAT Rural
Katalońskie Lokalne Grupy Działania w l. 2014-2017 w ramach projektu Cowocat Rural stworzyły 14 centrów coworkingowych, w których mieszkańcy wsi mogą wynająć indywidualne miejsce pracy we wspólnej przestrzeni lub odrębne biuro, by rozwijać swoją działalność gospodarczą bez początkowego inwestowania we własne pomieszczenia. Dodatkowy atut to możliwość spotykania się z innymi przedsiębiorcami, aby dzielić się pomysłami, rozszerzać zawodowe kontakty, nawiązywać współpracę. W centrach, oprócz przestrzeni do pracy, szybkiego Internetu, drukarek laserowych, sali konferencyjnej z pełnym wyposażeniem oraz parkingów, bardzo często jest prowadzone doradztwo biznesowe. W sieci Cowocat Rural pracuje ponad 130 profesjonalnych promotorów wspierających przedsiębiorców. Zakres ich kompetencji wynika z miejscowych potrzeb. Niekiedy w ich gestii są porady prawne, zarządzanie obszarem i wydarzenia służące promowaniu poczucia wspólnoty.
Projekt sfinansowany ze środków Programu Leader dał ludziom ze wsi możliwość startu zawodowego w środowisku wiejskim. Stwarzając miejsca pracy, zatrzymał na wsi młodych, błyskotliwych ludzi oraz przyciągnął doświadczonych profesjonalistów z zewnątrz i ożywił gospodarki wiejskie. Przestrzenie coworkingowe funkcjonują najlepiej, gdy kierowane są przez zmotywowanych profesjonalistów. Istnienie takiej grupy jest pierwszym wyznacznikiem sukcesu. Jest to ważniejsze niż lokalizacja czy wielkość przestrzeni coworkingowej. Nieodzowny jest dostęp do szerokopasmowego Internetu.
Hiszpański projekt COWOCAT to sposób na ożywienie obszarów wiejskich, wykorzystanie ICT i rozwijanie umiejętności cyfrowych mieszkańców wsi w przestrzeni coworkingowej oraz przeciwdziałanie wyludnianiu wsi. Idea coworkingu pozwala ciąć koszty administracyjnie, lokalowe, oszczędza przestrzeń i ułatwia zaspokojenie potrzeb społecznych. Jednak, aby powtórzyć sukces COWOCAT Rural na innym obszarze, należy najpierw określić, czy na danym terytorium istnieje minimalna masa krytyczna przedsiębiorców zainteresowanych taką ofertą.
Projekt COWOCAT zajął drugie miejsce w UE w konkursie Rural Inspiration Awards w 2019 r w kategorii: Rewitalizacja wsi.
Kształcenie rolników przez Internet w Austrii
Zdobywanie odpowiednich kwalifikacji i umiejętności przez rolników często wynika z przepisów prawa. Bardzo dobrym rozwiązaniem tej kwestii okazało się utworzenie platform e-lernigowych. Austriacka Izba Rolnicza w l. 2015-2017 zrealizowała projekt pt. „Kształcenie rolników przez Internet” w ramach PROW działanie: Transfer wiedzy.
Na zlecenie Izby Instytut Kształcenia na Wsi (Ländliches Fortbildungs Institut) przeprowadził szkolenia dla 10 000 rolników w całym kraju. Opracował kursy internetowe m.in. z zakresu: wypełnianie formularzy wniosków online, przedłużanie świadectw związanych z ochroną roślin, marketing bezpośredni, media społecznościowe. Dużym zainteresowaniem cieszył się kurs z programu rolnośrodowiskowego. Rolnikom takie szkolenia bardzo odpowiadały, bowiem mogli w nich uczestniczyć o dowolnej porze i dowolnym miejscu, nie tracąc czasu na dojazdy. To rozwiązanie zyskało dużą popularność i stanowiło bodziec do rozwoju szerokopasmowego Internetu na wsiach.
Austriacki rolnik w oparciu o informacje dotyczące treści kursu - dla kogo jest przeznaczony, jakie są wymagania techniczne, ile trwa, ile wynosi opłata - wybiera odpowiednią formę internetowego doskonalenia zawodowego. Rejestruje się telefonicznie lub e-mailem. Po zaliczeniu egzaminu końcowego drukuje sobie certyfikat.
Izba wprowadziła usługi typu wideo na żądanie, webcasting, co spowodowało wzrost zainteresowania internetowymi formami edukacji i doradztwa. Podmioty zaangażowane w rozwój obszarów wiejskich coraz chętnej korzystają z elektronicznych możliwości szkolenia. To oszczędza czas, pieniądze, umożliwia pełną interaktywność, naukę w dowolnym miejscu i zdobywanie wymaganej wiedzy fachowej.
Małgorzata Najechalska
„Wieś Mazowiecka”
MODR Warszawa
(za AGRO 8/2019)
