Gospodarstwa opiekuńcze stanowią element szerszej koncepcji tzw. rolnictwa społecznego, łączącego ideę rolnictwa wielofunkcyjnego i usługowo-społecznego wraz z opieką zdrowotną na poziomie lokalnym. Idea gospodarstw opiekuńczych może być w przyszłości wielką szansą rozwoju dla wielu gospodarstw nie tylko agroturystycznych, w woj. podlaskim.
Przyszłość polskiej wsi związana jest z koniecznością znalezienia różnych form rozwojowych dla różnych grup mieszkańców. Rolnictwo będzie stanowiło bardzo ważne źródło dochodu dla mniej niż połowy mieszkańców, a - chcąc się utrzymać wyłącznie z produkcji rolnej - rolnicy będą musieli podjąć się kosztochłonnych inwestycji i modernizacji. Wielu rolników i członków ich rodzin będzie także musiało szukać dodatkowych źródeł dochodu w sferze pozarolniczej. Według założeń europejskiego modelu wsi i rolnictwa, pozarolniczy rozwój oznacza promowanie wsi jako dobrego miejsca do życia (funkcja mieszkaniowa), wypoczynku i turystyki, ochrony naturalnego środowiska, krajobrazu, kultywowania tradycji i tożsamości kulturowej oraz świadczenia innych usług. Wyzwaniem dla naszej wsi jest wypracowanie sposobów takiej mobilizacji mieszkańców, aby znaleźli dla siebie odpowiednie miejsce w nadchodzących przemianach.
Pomysł na dodatkowy zarobek
Możliwe, że utworzenie gospodarstwa opiekuńczego będzie dobrym pomysłem na dodatkowy zarobek, a jednocześnie odpowiedzią na potrzeby seniorów oraz osób niepełnosprawnych intelektualnie i ruchowo, cierpiących na Alzheimera, autyzm lub inne choroby. Gospodarstwa opiekuńcze nie muszą być przeznaczone tylko dla osób starszych i niepełnosprawnych. Z ich usług mogą korzystać inni, np. dzieci i młodzież, w tym młodociane matki z dziećmi, oraz osoby starsze wymagające wsparcia (pobyty całodobowe, krótko- i długoterminowe), osoby starsze i niepełnosprawne (pobyty dzienne, krótko i długoterminowe), osoby starsze aktywne fizycznie (nieaktywne zawodowo). Gospodarstwa opiekuńcze mogą zaoferować nową formę rehabilitacji i integracji poprzez udział w wykonywaniu prostych czynności: przy opiece nad zwierzętami, uprawie ogródka, wspólnego wykonywania prac ręcznych czy rozwijania kontaktów z osobami takimi jak one.
W Europie i w Polsce, z roku na rok ,przybywa osób w wieku emerytalnym, a to z kolei wymusza nowy zakres uregulowań prawnych w zakresie opieki. Rolnictwo społeczne w Polsce, tak jak to już jest w wielu krajach europejskich, powinno być uznane przez organy publiczne i wspierane w sposób ukierunkowany, umożliwiając stały dostęp do finansowania obejmującego różne aspekty tego rodzaju działalności. Obiecujący kierunek dodatkowej działalności pozarolniczej wymaga kompleksowych działań – dobrej współpracy między różnymi resortami i sektorami administracji publicznej w zakresie ochrony zdrowia, spraw społecznych i rolnictwa.
Uczmy się na przykładach
W Polsce idea tworzenia gospodarstw opiekuńczych jest jeszcze słabo znana, dlatego Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie we współpracy z K-PODR Minikowo zorganizowało pod koniec grudnia 2015 r. szkolenie poświęcone tej tematyce. Jego celem było zapoznanie doradców rolnych z tematyką rolnictwa społecznego i przedstawienie różnych form występujących w Europie, a także zaprezentowanie krajowych doświadczeń z tworzenia gospodarstw opiekuńczych w woj. kujawsko-pomorskim i podkarpackim.
W programie pilotażowym, grupa mieszkańców Borów Tucholskich ukończyła 200-godzinny kurs przygotowawczy (w tym 180 godzin praktyki w domu opieki społecznej), zdała egzamin zawodowy i uzyskała tytuł opiekuna osoby starszej i niepełnosprawnej. Uczestniczyli oni też w warsztatach przybliżających zasady funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych. Wykładowcami byli m.in.: ekspert z Holandii (gdzie najwięcej jest tego typu usług) i przedstawiciel Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tucholi prezentujący główne zasady systemu opieki społecznej nad osobami starszymi w Polsce.
Kolejnym punktem projektu był wyjazd studyjny do Holandii osób, które wyraziły chęć podjęcia próby przekształcenia swojego gospodarstwa na opiekuńcze, przedstawicieli lokalnych instytucji, liderów i specjalistów, mogących pomóc przy wdrażaniu gospodarstw opiekuńczych w woj. kujawsko-pomorskim.
Podczas wizyty jej uczestnicy odwiedzili dobrze działające gospodarstwa opiekuńcze, zapoznali się ze sposobami ich prowadzenia i funkcjonowania. Agrokwaterodawcy, którzy zdecydowali się na gospodarstwa opiekuńcze, otrzymali indywidualne plany tworzenia gospodarstw opiekuńczych. W efekcie, w Borach Tucholskich powstało kilka gospodarstw opiekuńczych i już przyjmują podopiecznych. Są też tacy, którzy zadeklarowali chęć pomocy dzieciom i przechodzą kurs dla rodzin zastępczych.
Bożena Radziszewska
„Wiadomości Rolnicze”
PODR Szepietowo
Fot. Jarosław Domiński, Justyna Lesiewicz
„Rolnictwo społeczne to zespół działań wykorzystujących zasoby rolne, zarówno roślinne, jak i zwierzęce, aby wytworzyć świadczenia społeczne, na obszarach wiejskich lub podmiejskich, takie jak: rehabilitacja, terapia, chronione miejsca pracy, uczenie się przez całe życie i inne działania przyczyniające się do integracji społecznej. W takim ujęciu chodzi m.in. o stworzenie - w ramach gospodarstwa rolnego - warunków umożliwiających osobom o szczególnych potrzebach uczestnictwa w codziennych zajęciach w gospodarstwie, aby zapewnić rozwój i postępy tych osób oraz poprawić ich samopoczucie” – z opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: „Rolnictwo Społeczne: zielone usługi terapeutyczno-opiekuńcze oraz polityka społeczna i zdrowotna”
(za AGRO 4/2016)
