1

2

Archiwum

Roman Warzecha ZASŁUŻONY PROMOTOR AGROBIZNESU RP 2019

Roman Warzecha ZASŁUŻONY PROMOTOR AGROBIZNESU RP 2019

Dr inż. Roman Warzecha, kierownik Pracowni Kukurydzy i Pszenżyta w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB w Radzikowie k.Warszawy i członek Rady Ekspertów Polskiego Związku Producentów Kukurydzy, zajmuje się - jako koordynator lub główny wykonawca -licznymi badaniami dla potrzeb hodowli roślin, które dotyczą głównie heterozji kukurydzy, pszenżyta, pszenicy i żyta. Jego przedmiotem zainteresowania są też badania nad ulepszeniem nasiennictwa kukurydzy oraz transfer osiągnięć naukowych do praktyki rolniczej. Jest głównym autorem bądź współautorem 4 odmian mieszańcowych (F1) kukurydzy. Otrzymał nagrody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: „ za wyhodowanie i wdrożenie do praktyki wczesnych odmian kukurydzy”, „ za czczególne osiągnięcia w upowszechnianiu uprawy kukurydzy w Polsce” i „za szczególne osiągnięcia naukowe w tworzeniu i wdrażaniu postępu biologicznego w Polsce”. Jest też autorem blisko 350  publikacji o charakterze popularno-naukowym, dotyczących najnowszych technologii w zakresie kukurydzy i zbóż, zamieszczonych w czasopismach rolniczych oraz autorem licznych publikacji naukowych, referatów i posterów na konferencjach krajowych i międzynarodowych. Współpracuje z Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych. Jest członkiem Krajowego i Mazowieckiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Od 2005 r. pełni funkcję Przewodniczącego Komisji ds. Rejestracji Odmian Kukurydzy.Bierze udział w pracach Europejskiej Konfederacji Produkcji Kukurydzy (C.E.P.M.). Dzieli się też  swoim bogatym doświadczeniem i wiedzą z rolnikami podczas licznych spotkań szkoleniowych, wsspółpracując w tym względzie z Ośrodkami Doradztwa Rolniczego i innymi organizacjami z otoczenia rolnictwa.

 

Rekomenduje

Piotr Malicki

Członek Zarządu

Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych

Zasłużony Promotor Agrobiznesu RP 2017

- Dr inż. Roman Warzecha to naukowiec i działacz społeczny, który blisko 30 lat swojego życia zawodowego poświęcił kukurydzy. Wśród polskich producentów kukurydzy uchodzi nie tylko za jednego z największych autorytetów w kwestii tej rośliny, ale także jest powszechnie ceniony za wyjątkowe zaangażowanie w prace badawcze nad nią i za skuteczne wprowadzanie nowych odmian do praktyki rolniczej oraz za wieloletnie propagowanie jej wszechstronnych walorów zarówno wśród hodowców zwierząt gospodarskich, jak i wśród konsumentów żywności.

 

 

Kukurydza – wielką pasją mojego życia

 

Dlaczego wybrałem kukurydzę? To raczej kukurydza wybrała mnie… W 1990 r. jako pracownik Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie, po obronie doktoratu, którego przedmiotem były zagadnienia związane z heterozją żyta, niespodziewanie dostałem propozycję przejścia do Zakładu Kukurydzy. Okazało się, że była to „propozycja nie do odrzucenia”. Prof. dr hab. Jan Bojanowski, ówczesny kierownik Zakładu, przechodząc na emeryturę, postanowił powołać mnie na swojego następcę. I tak oto z dnia na dzień zmieniło się niemal całe moje życie zawodowe. Do tego czasu zajmowałem się bowiem zagadnieniami związanymi z genetyką i podstawami hodowli zbóż, głównie żyta, a następnie pszenżyta.

 

     Kukurydza jest rośliną światową. Pochodzi z rejonu obecnego Meksyku, gdzie została udomowiona 7 tysięcy lat przed nasza erą. W 1493 roku została przywieziona przez Krzysztofa Kolumba i szybko została rozpowszechniona nie tylko w Europie, ale także w Azji i Afryce. To roślina tropikalna, o bardzo wydajnym systemie fotosyntezy typu C4. W rejonie swojego pochodzenia jest rośliną dnia krótkiego. Jej aklimatyzacja do naszych warunków klimatycznych, strefy umiarkowanej, wymagała przystosowania do warunków długiego dnia, poprzez zmianę tzw. fotoperiodu. Oznacza to, że odmiany kwitną w warunkach długiego dnia, czyli w lipcu, zawiązują ziarniaki i dojrzewają na przełomie lata i jesieni.

     Postęp genetyczny w kukurydzy jest związany z zastąpieniem tradycyjnych odmian populacyjnych odmianami mieszańcowymi (F1), gdzie wykorzystuje się zjawisko heterozji. Powszechne wprowadzenie takich odmian do uprawy było określane jako największe praktyczne osiągnięcie biologii w rolnictwie.

     Kilka lat temu roczna światowa produkcja ziarna kukurydzy, jako pierwsza kultura roślinna w dziejach ludzkości przekroczyła 1 miliard ton. To aż 40 proc. światowej produkcji zbóż. To znacznie więcej niż produkcja pszenicy i ryżu. Największymi producentami kukurydzy w świecie są: Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia, Meksyk, Nigeria oraz kraje UE. W Polsce kukurydza jest uprawiana na powierzchni ponad 1,2 mln ha.

     Współcześnie kukurydza ma bardzo wszechstronne zastosowanie. Jako pasza energetyczna i objętościowa służy do żywienia wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. Ziarno kukurydzy jest przede wszystkim wykorzystywane w żywieniu tzw. zwierząt monogastrycznych, czyli jednożołądkowych: drobiu mięsnego i kur niosek, innego ptactwa domowego oraz trzody chlewnej. Zielonka z kukurydzy, konserwowana w postaci kiszonki, jest główną paszą w żywieniu zwierząt przeżuwających: bydła mlecznego i mięsnego, owiec, kóz oraz w hodowlach zwierząt jeleniowatych.

     Ziarno kukurydzy jest także wykorzystywane w żywieniu człowieka w postaci różnych przetworów, kukurydzy cukrowej i kukurydzy pękającej do produkcji popcornu. W wyniku przemiału kukurydzy „na sucho” uzyskuje się grysy (kasze) oraz mąki do produkcji bezglutenowych płatków, chrupek, chleba i wielu innych produktów.  Podczas przetwarzania kukurydzy „na mokro” wytwarza się z kolei skrobię. Przy tych dwóch metodach przetwarzania dodatkowo uzyskuje się bardzo wartościowy olej kukurydziany, zawierający nienasycone kwasy tłuszczowe.

     Należy również wspomnieć o kukurydzy jako ważnym surowcu energetycznym. Ziarno kukurydzy jest wykorzystywane do produkcji bioetanolu, a kiszonka jest głównym komponentem do produkcji bio-metanu, konwertowanego do energii elektrycznej lub w procesie spalania do produkcji ciepła.

     Mój osobisty wkład w prace badawcze i upowszechnianie uprawy kukurydzy w Polsce, w prawie 30-letnim okresie, polega na przeprowadzeniu wielu projektów badawczych o charakterze aplikacyjnym. Aktualnie przedmiotem moich głównych prac badawczych w zakresie kukurydzy są doświadczenia hodowlane z eksperymentalnymi odmianami mieszańcowymi i liniami wsobnymi kukurydzy. Prowadzę także badania nad indukcją tzw. haploidów matecznych w kukurydzy i otrzymywanie homozygotycznych linii podwojonych haploidów. Ich celem jest skrócenie otrzymywania linii wsobnych kukurydzy – składników odmian F1 z 6-7 lat do 2 lat. Wyniki tych prac są przedmiotem systematycznego praktycznego wdrażania w procesie hodowli polskich odmian kukurydzy. Równolegle prowadzę badania nad ulepszeniem produkcji nasion kukurydzy, polegające na wykorzystaniu matecznych linii męskosterylnych i linii ojcowskich z genami przywracającymi płodność pyłku w pokoleniu F1 oraz badania nad przydatnością odmian kukurydzy do różnych kierunków użytkowania w warunkach gospodarstw ekologicznych.

     W tym miejscu chciałbym wyznać, że wszystkie prace badawcze i wdrożeniowe oraz upowszechnianie wiedzy na temat kukurydzy i jej technologii produkcji są nie tylko przedmiotem mojej pracy zawodowej, ale również wielką pasją mojego życia.

 

(za „AGRO” 11/2019)